Surenin özelliklerinden biri; Mekkî surelerde işlenen imani esasları, yaşanmış bir kıssa üzerinden anlatması, Allah'ın İslam toplumuyla beraberliği ilkesini pekiştirmesidir. Yûsuf Suresi'ni okuyan bir mümin, Yüce Allah'ın, her ânında Yûsuf ile birlikte olduğunu; kuyuda, sarayda ve zindanda onu koruyup kolladığını; onun (as) için takdir ettiği sonu adım adım incelikle hazırladığını anlayacaktır.

Sure, ahlakın gücünü müminlere öğretir. Yûsuf (as) kuyuda, köleyken, sarayda, zindanda ve iktidara geldiğinde ahlaki üstünlüğünü yitirmemiş, hiçbir şartta ona zulmedenlere benzememiştir. Bu da tek başına ahlaki üstünlüğün ne kadar etkili bir silah olduğunu, şeytani tuzakları boşa çıkardığını ve insanın maddi ve manevi değerini yücelttiğini gösterir. Yûsuf (as) ahlaki üstünlükle şehvet, zindan ve iktidar fitnesinin üstesinden gelmiş; dünyanın en etkili imparatorluklarından birini dönüştürmüştür. Surenin bu mesajı anlaşılmadığı için niceinsan/toplum, zorluklar karşısında ahlaki üstünlüğünü koruyamamış, kendisine zulmeden zalimine benzeyerek imtihanı kaybetmiştir.

Yûsuf Suresi hayatın ta kendisidir; inişli çıkışlı, engebeli hayat yolunu anlatır. Yûsuf'un (as) kuyu hayatı, sonra görece rahata kavuşması, ardından kadının tasallutu, sonra iftiraya uğraması, sonra aklanması, sonra aklanmasına rağmen zindana atılması, sonra iktidara gelişi… Hayat tam da budur. Rahmetin içinde zahmet, zahmetin içinde rahmet vardır. Hayatın kendisi inişler ve çıkışlardan ibarettir. Yüce Allah'ın insan hayatına dair bu ilkesini anlamayan kişi, imtihanlarda savrulacaktır. Nimetin geçici olduğunu unutup nimetle azgınlaşacak, musibetin geçici olduğunu unutup musibetle yıkılacaktır.